LEJYONELLA HAKKINDA BİLMENİZ GEREKENLER

Lejyonella ve Lejyoner Hastalığı

Legionella olarak adlandırılan Legionella pneumophila, birçok endüstriyel su sistemi ve cihazında görülebilen ve hızlıca büyüyebilen bir mikrobiyal kirliliktir. İnsanlar Legionella damlacıklarını soluduğunda, Lejyoner hastalığı olarak bilinen ciddi bir akciğer enfeksiyonu geçirebilirler. Lejyoner hastalığı pnömoniye benzer semptomlara sahiptir ve ölümcül olabilir.

Lejyonella'nın Büyümesine Neden Olan Yerler ve Nedenler

Bina su sistemleri:  Bunlar arasında su dağıtım sistemleri (sıcak ve soğuk), spa küvetleri, kaplıcalar, sisleme sistemleri, dekoratif çeşmeler & havuzlar ve soğutma kuleleri bulunur. Legionella yönetim planı olmadan, birçok bina su sistemi ve su arıtma sistemleri Legionella'ya karşı hassastır.

Biyofilm    : Uzun süre nemli kalan herhangi bir yüzeyde biriken, bir ara yüzeye veya birbirine bağlanabilen kendi ürettikleri hücre dışı polimerik yapıda jele benzeyen bir matrise gömülü olarak yaşayan mikroorganizmaların oluşturduğu güçlü yapıdaki yapışkan topluluk olarak tanımlanmaktadır. Biyofilm tabakasının gelişiminde suyun sıcaklığı, pH’ı, mikroorganizmalar için besin maddelerinin konsantrasyonu, hidrodinamik koşullar (su akış hızı, su sisteminin dizaynı ve akışın olmadığı noktaların yaygınlığı gibi), su borularının tipi ve yıpranma durumu, var olan mikroorganizmaların tipi ve çeşitliliği ve sediment (tortu, çökelti) birikimi gibi faktörler rol oynayabilmektedir. Biyofilm, Lejyonella ve diğer bakterilerin büyümesi ve yayılması için ideal bir ortam oluşturur.

Suyun Durgun Oluşu : Suyun durgunluğu Legionella bakterisinin üremesini özendiren bir çevresel koşul oluşturmaktadır. Durgunluk suyun bulunduğu alandan kaynaklanabildiği gibi (depolar, süs havuzları vb.), su dağıtım sistemlerinde durgunlaştığı bölgelerden ya da dağıtım sisteminin ölü boşluk olarak adlandırabileceğimiz akışı olmayan noktalarından kaynaklanabilir. Durgun su biyofilmin büyümesini teşvik eder ve su sistemini/hatlarını biyofilm tabakasından korumak için kullanılan dezenfektanların etkinliğini azaltır. Bazı armatürler kullanılmadığında, kör flanş, kep vb fittings boru bağlantılarında veya genel olarak su kullanımı azaldığında durgunluk meydana gelebilir. Düşük akışlı veya su akışı olmayan borular ölü/kör noktalardır ve bu noktalar da Legionella'nın büyümesi için en önemli yerlerdir.

Katı Cisimler (Partikül / Mil / Tortu vb.): Genellikle soğutma kulelerinde, tanklarda ve boruların dibinde bulunan partikül veya kuma benzer katı formdaki maddelerdir.  Partiküller, dezenfeksiyon amaçlı kullanılan dezenfektan kimyasalını emer, böylece asıl işi mikroorganizmayı yok etmek olan dezenfektanlar iş görmez ve mikropları öldüremez. Bu sebeple Legionella çamur, tortu, partikül içinde koşullanmayı, üremeyi severler. Doğru şekilde filtrelenmemiş suda partiküller birikir ve ısıtma & soğutma sistemlerinin performans ve bakımlarında sorunlar çıkarır. Katı cisimler kurtulması zor mikropları beraberinde getirir ve Legionella da dahil olmak üzere daha fazla mikropları korunan ortamında büyümeye davet eder. Özellikle endüstriyel tesislerde katı cisimlerin sudan uzaklaştırılması için Otomatik Diskli Filtreler, Katı Ayırıcı Seperatör Filtreler, Otomatik Elek Filtreler kullanabiliriz. Bu konuyla ilgili makalemize https://www.esc.com.tr/post/sogutma-kulesinde-neden-filtre-kullanmaliyiz ulaşabilirsiniz.

Kışır / Kireç : Kireç de mineral birikiminin bir sonucudur. Kireç sert, kaya gibi bir birikim oluşturabilir ve bu birikimin temizlenmesi zor olabilir. Kireç tabakası, ısıtma veya soğutma su hatlarında su ile boru ve ekipman çeperleri arasında bir bariyer oluşturabilir, su geçişlerine zaman zaman izin vermeyebilir. Hatta bazı yerlerde suyun durağan bir halde kalmasını sağlar. Kireçlenme ve korozyon, su sisteminde hidrolik sorunlara neden olur ve yüzeylerde biyofilm tabakası gelişimine yol açacak hasarlar oluşturur. Legionella ve diğer mikropların çoğalması için durağan su ideal bir ortam oluşturur.

Kör/Ölü Noktalar : İçinden çok az su geçen veya hiç su akmayan veya suyun ulaşıp da durağan halde kalmasını sağlayan ölü kör bağlantı noktaları ve borular olarak tanımlanabilir. Bu tanıma genellikle kullanılmayan musluklar veya kapalı kör bağlantılı borular veya düzenli su akışı olmayan kullanılmayan borular örnek verilebilir. Kör/ ölü noktalar biyofilm, kireç ve kirecin oluşması için mükemmel yerlerdir.

Su Sıcaklığı Değişimleri : Legionella büyümesi için ideal sıcaklık 25 -  42 ⁰C arasındadır. Ancak, Legionella bu aralığın dışındaki sıcaklıklarda da büyüyebilir. Bazı faktörler Legionella dostu sıcaklıklara sahip olma riskinizi artırır. Bu faktörleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz;

• Sıcak ve soğuk su boruları birbirine çok yakın olması, 
• Sıcak ve soğuk suyun karışabileceği su sistemindeki yerler, 
• Sıcak su sisteminde izolasyonun iyi olmaması, 
• Sıcak su sisteminde ölü boşluk ve uzun boru alanlarının fazla olması nedeniyle su akışının durgunlaşması, 
• Yüksek hacimli su depolarının kurulması (Durgunluğu destekler ve depoların dibindeki sularda sıcaklık düşer. 
• Suyun depolandığı yerlerde yeterli sıcaklığın sağlanamaması, 
• Su sistemi dizaynı ile ilgili sorunlar (su akışı ile ilgili sorunlar ve durgunluğa yol açabilecek sistemler), 
• Su sitemi ile ilgili hatalı teknik uygulamalar (sıcaklık düşürücü önlemlerin hatalı yerleşimi vb.)

Su Basıncındaki Değişimler : Su sisteminiz içindeki basınç herhangi bir nedenden dolayı değişirse biyofilm parçalanmış olabilir ve biyofilmden kaynaklı mikroplar su sisteminizin geri kalanına ulaşarak tüm sistemi kirletebilir.

pH : Lejyonella ile mücadelede kullanılan dezenfektan kimyasalları genellikle belli başlı bir pH aralığında optimum çalışma ve etki gücüne sahiptirler. Dezenfektanlar genellikle suyun pH'ı 6,5 ile 8,5 arasındaysa etkili olabilirler. Sudaki bir çok nedenden  pH değeri değişkenlik gösterebilir. pH  değeri uygun aralıkta değil ise kimyasallar ile dezenfeksiyon yöntemi ile lejyonella ve diğer mikroorganizmalar ile etkili bir mücadele edilemez.

Yeterli Miktarda Dezenfektan Kullanımı : Yeterli miktarda dezenfektan kullandığınızı düşünebilirsiniz, ancak bazı süreçler aslında mikroorganizma öldürme güçlerinizi hızla tüketerek su sisteminizi Legionella'ya karşı savunmasız bırakabilir. Sıcaklık, Doğru Seçilmeyen veya Kullanılmayan Filtreleme Teknikleri gibi…

Lejyonelladan Korunma Yöntemleri

Kontrol Tedbirleri: Legionella'dan kaçınmak için yapabileceğiniz şeyleri kapsar. Kontrol tedbirlerinE “Endüstriyel Su Yönetimi Ekibi” oluşturarak başlayın.  Sonrasında ekibiniz ile birlikte uzman bir firma ile endüstriyel bir su yönetim planı ve Lejyonella önleme planı oluşturun. Rutin analizler ve örneklemeler yapın. Bu yöntemlere ek olarak suyun fiziksel şartlarına sıcaklığına, dezenfektan kullanımına veya hat & ekipman & sistem temizliklerine önem verin.

Heterotrofik Koloni Sayısı: Heterotrofik Koloni sayımı, sudaki genel bakteri içeriğini tanımlamak için yapılır. Sudaki bakteri miktarının ve türlerinin bir ölçüsü de diyebiliriz. Koloni sayımı sonucu yüksek bir sayı ise, Lejyonella için harekete geçmeniz ve test etmeniz gerektiği anlamına gelebilir. Koloni sayımı sonucu düşük bir sayı çıksa bile, hala Legionella için düzenli olarak test yapmanız gerekir. Çünkü az miktarda Legionella bile çok fazla risk teşkil eder.

Dezenfektanlar : Legionella dahil tüm mikropları öldürebilen bir korunma yöntemidir. Çok çeşitli dezenfeksiyon yöntemleri vardır bunlardan bazısı kimyasal kullanımı ile sağlanabilmektedir (biyositler, klor, perasetik asit ve klor dioksit vb.) bazısı ise kimyasal olmayan bakır-gümüş iyonizasyonu, termal dezenfeksiyon, ultraviyole veya ozon dezenfeksiyon yöntemlerini kapsamaktadır.